effectivepr warszawa - agencja marketingowa
  • Polski
  • English

Raport niefinansowy źródłem cennych informacji


W 2018 roku polskie spółki rozpoczęły publikowanie pierwszych, obowiązkowych sprawozdań niefinansowych. Spełnienie nowego wymogu legislacyjnego stało się dla wielu z nich wyzwaniem, związanym m.in. z koniecznością systematycznego gromadzenia i monitorowania większej liczby danych. Jednak nowy obowiązek leży w interesie przedsiębiorstw, gdyż uzupełnia informacje na temat ich wyceny prezentowane w sprawozdaniach finansowych. Te ostatnie, z uwagi na koncentrację na czynnikach materialnych, mogą prowadzić do powstania tzw. luki wartości.

Globalizacja, postęp technologiczny, rosnąca konsumpcja, coraz większe współzależności w łańcuchach dostaw, rosnąca rola i skala oddziaływania biznesu na społeczeństwo, doprowadziły do modyfikacji działających przez lata modeli biznesowych. Aktywa materialne, które jeszcze 40 lat temu stanowiły ok. 80% wartości rynkowej firmy, dziś tworzą jej wartość w zaledwie 20%. Na znaczeniu zyskały natomiast czynniki niematerialne: patenty, technologie, innowacje, kapitał ludzki, kapitał społeczny, działania środowiskowe. Do głosu doszła koncepcja zrównoważonego rozwoju biznesu, zgodnie z którą organizacje powinny włączać aspekty społeczne, etyczne i środowiskowe w proces podejmowania decyzji oraz brać odpowiedzialność za wpływ tych decyzji i swoich działań na społeczeństwo i środowisko.

Czy można nie mierzyć?

Wiele z tych nowych kwestii, nie było dotąd mierzone, ani tym bardziej ujmowane w raportach finansowych. A przecież zgodnie z myślą Petera Druckera, wizjonera zarządzania: „If you can’t measure it, you can’t improve it”. Jedyną drogą do efektywnego zarządzania i rozwijania organizacji, a w rezultacie wzrostu jej wartości, jest mierzenie i porównywanie wyników osiąganych na różnych polach. Dlatego raportowanie aspektów społecznych, środowiskowych i dotyczących ładu korporacyjnego stało się w pewnym momencie konieczne. Powstały inicjatywy mające na celu doskonalenie metod pomiaru i raportowania danych niefinansowych oraz pojawiły się wskaźniki pozwalające porównywać dane niefinansowe w ramach przedsiębiorstwa, branży, czy też pomiędzy spółkami.

Inwestorzy chcą wiedzieć więcej

Znaczący wzrost zainteresowania danymi niefinansowymi wykazało badanie „SRI Study 2016” (SRI: Socially Responsible Investment) przygotowane przez organizację EUROSIF i analizujące zrównoważone i odpowiedzialne inwestowanie w Europie. Jego wyniki pokazują, że wartość aktywów zarządzanych zgodnie z analizą opartą na normach, która uwzględnia spełnianie przez spółki międzynarodowych standardów społecznych, etycznych i środowiskowych, wzrosła w latach 2013-2015 o 40%. Co więcej, zarządzający blisko połową aktywów w Europie w swoich planach inwestycyjnych nie uwzględniają podmiotów, które nie spełniają określonych kryteriów etycznych czy środowiskowych. Dane niefinansowe są coraz bardziej interesujące nie tylko dla inwestorów instytucjonalnych, ale też dla mniejszych graczy. W przygotowanej przez EUROSIF analizie udział inwestorów nieinstytucjonalnych biorących pod uwagę strategię zrównoważonego i odpowiedzialnego inwestowania wzrósł z 3% w 2013 r. do 22% w 2015 r.

Niefinansowe wpływają na finanse

Skąd to zainteresowanie? Ryzyka i szanse dotyczące kwestii społecznych, środowiskowych, czy też ładu korporacyjnego są istotne dla funkcjonowania spółek, gdyż wpływają na ich poziom kosztów, a więc aspekt czysto finansowy. Dla przykładu: odpowiednia polityka zarządzania zasobami ludzkimi w długim okresie obniża rotację pracowników, zwiększa ich zaangażowanie i przyciąga talenty, polityka bezpieczeństwa pracy wpływa na obniżenie liczby wypadków i przestojów w produkcji, a nowoczesne metody zarządzania środowiskowego mają odzwierciedlenie w bardziej efektywnym dostępie do surowców, czy też obniżeniu opłat środowiskowych. Aspekty te są szczególnie interesujące dla inwestorów nastawionych na minimalizowanie ryzyka i poszukujących do swoich portfeli spółek o stabilnych, średnio- i długoterminowych wzrostach. Narzędziem, z którego czerpią oni informacje na temat pozafinansowych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa stały się raporty niefinansowe. Dobrze skonstruowane wykazują związek pomiędzy raportowanymi danymi a wynikami spółki.

Raporty skarbnicą wiedzy

W 2014 r. Państwa Członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęły kompleksowe Cele Zrównoważonego Rozwoju 2015-2030, wśród których raportowanie niefinansowe dużych przedsiębiorstw wskazano jako czynnik sprzyjający rozwojowi. Obowiązek raportowania danych niefinansowych już wcześniej funkcjonował w niektórych krajach UE, jeszcze zanim pojawiła się regulująca ten temat dyrektywa unijna 2014/95/ UE. Spółki zobligowane do opracowywania raportów niefinansowych muszą ujmować w nich najważniejsze informacje na temat działalności przedsiębiorstwa w ramach takich obszarów jak: środowisko, pracownicy, społeczeństwo, ład korporacyjny i prawa człowieka. Dobrze opracowane raporty gromadzą informacje i dane obejmujące strategię działań uwzględniającą te obszary, cały proces realizacji wyzwań stojących przed organizacją oraz sposobów osiągania przez nią celów, jej stan aktualny i docelowy. Określają także kluczowe, słabe i mocne strony spółki, identyfikują ryzyka społeczne i środowiskowe oraz możliwości rozwoju. Wszystkie te informacje pomagają inwestorom zrozumieć, w jaki sposób korporacje identyfikują możliwości związane z tematami ESG (environment, social responsibilty, corporate governance), czy i jak uwzględniają je w swoich strategiach biznesowych, czy też jak zarządzają ryzykiem. Nie powinno więc dziwić, że interesariusze stają się coraz bardziej dociekliwi i aktywni w formułowaniu pytań dotyczących kwestii społecznych oczekując od firm większej transparentności w tym zakresie.

Warto docenić nowe dane

Co istotne, korzyści biznesowe płynące z wdrożenia polityki zrównoważonego rozwoju i większej transparentności spółki będącej efektem raportowania danych niefinansowych są dostrzegane także na poziomie spółek. Międzynarodowa organizacja Global Reporting Initiative (GRI)[1], która opracowała najczęściej stosowany obecnie standard raportowania niefinansowego (wytyczne GRI G4), wskazała pięć najważniejszych korzyści płynących z monitorowania danych niefinansowych. Są to: budowa zaufania z interesariuszami, w tym klientami, społecznościami czy inwestorami; doskonalenie procesów i systemów zarządzania i adekwatne adresowanie ryzyk; rozwój wizji i strategii oraz integracja zrównoważonego rozwoju ze strategią biznesową; zmniejszenie kosztów compliance; osiągnięcie przewagi konkurencyjnej dzięki pozycji lidera i innowatora. Badanie Boston College Centre for Corporate Citizenship oraz EY z 2013 r. przeprowadzone wśród raportujących w dużej mierze odzwierciedla wskazywane przez GRI korzyści. Będzie to sprzyjać upowszechnianiu raportów niefinansowych oraz rozbudowywaniu ich o nowe, mierzalne i w miarę możliwości porównywalne dane.

Podejście kompleksowe

Na bardziej rozwiniętych rynkach kapitałowych rośnie liczba spółek ujmujących dane niefinansowe w ramach tzw. raportów zintegrowanych, które łączą w sobie treść sprawozdania finansowego, sprawozdania zarządu z działalności oraz raportu zaangażowania społecznego. Raportowanie zintegrowane bazuje na przekonaniu, że dla określenia faktycznej wartości i potencjału spółki konieczne jest sięgnięcie poza jej wycenę finansową, aby uzyskać obraz bardziej holistyczny, uwzględniający możliwie wszystkie podmioty, na które wpływa prowadzona przez nią działalność oraz możliwie wszystkie elementy warunkujące jej funkcjonowanie. Raportowanie zintegrowane ma przedstawiać długoterminowy obraz funkcjonowania firmy oparty na bardziej wiarygodnych i porównywalnych informacjach. Obecnie, według danych firmy doradczej EY z raportu „Tomorrow’s Investment Rules 2.0”, na świecie średnio 70 proc., a w Europie nawet 80 proc. inwestorów postrzega raporty zintegrowane, jako istotne lub kluczowe dla podejmowania decyzji inwestycyjnych. Można przypuszczać, że również w Polsce nastąpi w przyszłości rozwój tej metody raportowania.

Raportowanie niefinansowe to kolejny krok w kierunku rozwoju zrównoważonego podejścia do prowadzenia biznesu. Siła tej koncepcji tkwi w traktowaniu przedsiębiorstw, społeczeństwa i planety jako naczyń połączonych, wpływających wielowymiarowo na swoje funkcjonowanie. Nieodzownym elementem tej rzeczywistości jest uznanie, że biznes powinien przynosić korzyści wszystkim interesariuszom, społecznościom lokalnym i środowisku, przyczyniając się do poprawy jakości naszego życia. Tylko w ten sposób firma zapewni sobie i otoczeniu, w którym się znajduje zrównoważony rozwój i stabilizację.

[1] https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/The-benefits -of-sustainability-reporting.pdf